روز خوش بدون کیف و کتاب
معصومه نجفی پازکی، معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش در رابطه با طرح بدون کیف در مدرسه به «جوان» گفت: فعالیت دانش‌آموزان در روز بدون کیف کاملاً براساس ساحت‌های یادگیری منطبق بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش خواهد بود. باید شش ساحت زیستی، تربیت بدنی، هنری و زیبایی شناسی، علمی و فناوری، اجتماعی و اقتصادی را همواره مدنظر قرار دهیم. متأسفانه آنقدر کتاب درسی در نگاه معلم، برجسته و پررنگ شده که همه زمان، انرژی و تمرکز او محدود به کتاب درسی می‌شود. در صورتی که اگر نگاه معلم این باشد که هدف اصلی ایجاد شایستگی تفکر، فناوری و اعتقادی در دانش‌آموز است، آن وقت کتاب درسی یکی از ابزار‌هایی می‌شود که دانش‌آموز را به آن مقصد می‌رساند.
او با اشاره به اینکه معنای روز بدون کیف این نیست که بچه‌ها وقت خود را در مدرسه به بطالت بگذرانند، اظهار داشت: در روز بدون کیف معلمان باید موقعیت یادگیری شبیه زندگی واقعی برای دانش‌آموزان ابتدایی خلق کنند تا دانش‌آموز در آن موقعیت، زندگی را یاد بگیرد و شایستگی‌های پایه در آن‌ها ایجاد شود. دیگر کتابی نیست و معلم باید برای آن روز طراحی آموزشی داشته باشد.
او درباره کار‌هایی که می‌توان در روز بدون کیف در مدرسه انجام داد، اشاره داشت: در این روز می‌شود انیمیشنی برای دانش‌آموزان پخش شود و مثلاً هر کدام از دانش‌آموزان روی یکی از شخصیت‌ها کار دوبله انجام دهند. همه این‌ها سطوح عالی شناختی بچه‌ها را تحریک خواهد کرد. فضایی که کاملاً با آن ویژگی‌های ذاتی و ویژگی‌های رشدی دانش‌آموزان انطباق دارد.
نجفی پازکی در رابطه با مدارسی که پیش‌تر این طرح در آنجا اجرا شده‌است عنوان نمود: روز بدون کیف در برخی از مدارس اجرایی شد. در آنجا دیدم که دور تا دور حیاط مدرسه فضایی را شبیه به غرفه درست کرده‌بودند. در یکی از غرفه‌ها دانش‌آموزان دوره ابتدایی باید برای خودشان نیمرو درست می‌کردند و البته مربی که آنجا بود هم مراقبشان بود. در غرفه بعدی یک تعداد لباس قرار داده‌بودند که بچه‌ها باید اتو و بعد هم آن‌ها را آویزان می‌کردند. در واقع یکسری مهارت‌های زندگی را آموزش می‌دادند که هر کدام از آن‌ها کاملاً شایستگی پایه را در بچه‌ها شکل می‌داد. یا مثلاً در غرفه بعدی که بچه‌ها باید نامه می‌نوشتند و یاد می‌گرفتند که چگونه روی پاکت آدرس پستی بنویسند.
اگر معلم هم بخواهد خلاقیت داشته‌باشد، محتوای سنگین کتب درسی مانع از آن خواهد شد. نجفی پازکی در این رابطه گفت: سازمان پژوهش برنامه‌ریزی‌هایی در این زمینه انجام داده تا از سال آینده، دوره اول ابتدایی محتوایی به صورت بسته یادگیری ارائه کند تا دیگر از این حجم کتاب‌هایی که هست، فاصله گرفته شود. ضمن اینکه همین الان هم کتاب‌های درسی رمزینه دارد که محتوای چندرسانه‌ای مرتبط با خود را در اختیار معلم قرار می‌دهد، اما معلم کمتر سراغ این محتوای چندرسانه‌ای می‌رود، چراکه درگیر بخش بخش کتاب درسی شده‌است.
کتاب درسی یک غول بزرگ در ذهن معلم است. اگر معلم بتواند آنچه را که جان کلام کتاب درسی است، دریافت کند، می‌تواند آموزش مؤثرتری را ارائه کند. منتها معلم فکر می‌کند که باید تک‌تک واژه‌ها و همه چیز را ریز به ریز در کلاس درس عنوان کند. در صورتی که همیشه به معلمان می‌گویم اینکه شما خودتان را درگیر جزئیات محتوای درسی می‌کنید، رویکردی است که سال ۱۹۸۰ منسوخ شده‌است. باید از این رویکرد فاصله بگیرید و به روح حاکم بر محتوا تمرکز کنید. باید خودتان اصلاً موقعیت یادگیری ایجاد کنید و وصل به کتاب درسی نباشید. البته کمی تغییر این نگاه سخت است، اما کار‌های اینچنینی کمک می‌کند که این اتفاق رقم بخورد.
به گفته معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش قرار است که این طرح برای کل استان‌ها برنامه‌ریزی شود و در قدم اول برای مقاطع ابتدایی اجرایی خواهد شد. امید است این طرح خوب به طور جدی، مستمر و مؤثر اجرایی شود و در کنار آن نیز محتوای کتب درسی کمتر و کاربردی‌تر شود، چراکه محتوای سنگین کتب درسی دست معلمان را برای تدریسی خلاقانه می‌بندد. عمده نگرانی از این طرح خوب، این است که تنها در حد یک آزمون و خطا باقی نمانده و به مرور زمان هم به فراموشی سپرده‌نشود. قطع به یقین محدود شدن آموزش به کتب درسی باید برداشته شود تا دست معلمان برای ابراز خلاقیتشان باز باشد.
