یکی از اهداف مهم دولت سیزدهم در حوزه آموزش و پرورش عدالت تربیتی و نصیب آموزشی برابر است و برای نیل به این هدف مهم و راهبردی، بیش از ۲۰ برنامه در وزارت آموزش و پرورش در حال اجرا است.

تصویب و اجرای ضریب تأثیر قطعی امتحانات پایانی دوره متوسطه دوم نظری در پذیرش دانشگاه‌ها یکی از مهم‌ترین اقدامات در ذیل این هدف به شمار می‌رود.

موضوع ساماندهی کنکور سراسری و کاهش اثرات منفی آن بر نظام آموزش عمومی کشور، از اوایل دهه ۹۰، چندین‌بار مطرح بوده و حتی دوبار در مجلس شورای اسلامی نیز به تصویب رسید، اما اجرا نشد. در دولت سیزدهم، اما موضوع اعتلای نظام تعلیم و تربیت عمومی و کاهش آثار زیانبار کنکور و مؤسسه‌های کنکوری به طور جدی در دستور کار قرار گرفت و برای نخستین‌بار در تاریخ کشور، ۴۰درصد تأثیر قطعی یا نتایج امتحانات نهایی پایه دوازدهم سال ۱۴۰۲ در نظر گرفته شد. نخستین و مهم‌ترین تأثیر این مصوبه احیای مدرسه و اجرای برنامه درس ملی به معنای واقعی آن بود. تأثیر دوم و بسیار مهم اجرای این مصوبه، گسترش عدالت آموزشی و توزیع عادلانه فرصت‌های راهیابی به دانشگاه‌های معتبر کشور در کل جامعه دانش‌آموزی همه مناطق کشور شد. اجرای این مصوبه، باعث افزایش سهم ۷۰ درصد دانش‌آموزان استان‌های محروم از صندلی‌های دانشگاه‌های برتر کشور شد.

اقدام مهم بعدی تصویب معافیت‌دانش‌آموزان ممتاز دهک‌های ۱ تا ۴ از پرداخت شهریه ورود به مدارس تیزهوشان است. تا پایان سال ۱۴۰۲- ۱۴۰۱، سهم دانش‌آموزان این دهک‌ها از مدارس سمپاد بسیار محدود بود. با اجرای این مصوبه، ورودی این دانش‌آموزان به مدارس سمپاد ۴۵درصد افزایش پیدا کرد.

اجرای طرح شهید سلیمانی که در نتیجه آن بیش از ۲هزار فضای ورزشی درون مدرسه‌ای در مدارس سراسر کشور ساخته شد، شاداب‌سازی ۶۸ هزار کلاس درس مناطق روستایی، حاشیه شهر‌ها و مناطق کم‌برخوردار، تکمیل و ساخت حدود ۶ هزار مدرسه جدید؛ با ظرفیت بیش از ۲۳هزار کلاس درس (یعنی هر روز کاری به‌طور متوسط هشت مدرسه در کشور ساخته شد) و شناسایی دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل سراسر کشور و جذب بیش از ۶۰ هزار نفر از آنها، بخش دیگری از برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش در راستای عدالت تربیتی و نصیب آموزشی برابر می‌باشند.

مهم‌ترین عنصر کیفیت در نظام آموزشی کشور، معلم و مدیریت مدرسه است. در این راستا و به منظور ارتقای کیفیت و تقویت مدارس دولتی، بیش از ۱۵ چرخش تحول‌آفرین شروع شده که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره خواهد شد.

اصلاح فرایند شناسایی، جذب و گزینش معلمان جدید (در سال ۱۴۰۲، حدود ۵۰هزار نفر در قالب کانون‌های ارزیابی شناسایی و جذب شدند که در تاریخ کشور بی‌سابقه است)، تقویت دانشگاه فرهنگیان و تصویب مجموعه «سیاست‌ها و ضوابط کیفیت بخشی» این دانشگاه در شورای عالی انقلاب فرهنگی، تصویب آزمون اختصاصی تربیت معلم در کنکور سراسری و اجرای آن از سال ۱۴۰۳، افزایش ۲۵ درصدی ظرفیت پذیرش دانشگاه فرهنگیان، تهیه برنامه ملی توانمندسازی بیش از ۹۰۰ هزار معلم کشور و اجرای حدود ۱۲میلیون نفر ساعت آموزش در ۹ ماهه اول ۱۴۰۲، اصلاح شیوه‌نامه‌ها و دستورالعمل انتخاب، انتصاب و ارزیابی مدیران مدارس و تصویب رشته مدیریت آموزشگاهی در دانشگاه فرهنگیان، افزایش اختیارات مدرسه و مدیریت آن در راستای تمرکززدایی و متناسب‌سازی برنامه‌های مدرسه با نیاز‌های دانش‌آموزان، پیاده‌سازی نظام تضمین کیفیت در نظام آموزش عمومی کشور تا سطح مدرسه، اجرای سیاست‌توسعه متوازن در متوسطه دوم نظری که دو نتیجه بسیار مهم و راهبردی در پی داشته‌است؛ یکی هدایت حدود ۴۰ درصد دانش‌آموزان به هنرستان‌های فنی- حرفه‌ای و دیگری، احیای رشته ریاضی فیزیک پس از سال‌ها کاهش آمار دانش‌آموزی واجرای قانون رتبه‌بندی که مطالبه معلمان عزیز بوده و دولت بیش از ۵۰هزار میلیارد تومان به آن اختصاص داد.

با گذشت بیش از یک دهه از تصویب سند تحول، هنوز بخش قابل‌توجهی از آن اجرایی نشده‌است. دولت سیزدهم، بهار سند تحول و نقطه عطف واقعی آن است. آموزش و پرورش اهتمام ویژه خود را در شتابدهی اجرای سند با بیش از ۲۰ اقدام انجام شده پیگیری کرده‌است که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

۱- ایجاد «ستاد راهبری و پشتیبانی اجرای سند تحول بنیادین» به ریاست معاون اول محترم رئیس‌جمهور و تصویب کلیات هفت پروژه ملی برای اجرای حقیقی سند تحول.

۲- تأسیس «سازمان تعلیم و تربیت کودک» که از مهم‌ترین نتایج آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف) سازماندهی کودکستان‌های کشور

ب) تهیه دستورالعمل‌های تأسیس؛ انتخاب مدیران و معاونان کودکستان‌ها

پ) تهیه آیین‌نامه «تربیت اوان کودکی» و ارائه به دولت برای تصویب نهایی

۳- احیا و تأسیس باشگاه دانش‌پژوهان جوان و اختصاص یک ساختمان ویژه مناسب به آن و تصویب المپیاد‌های علمی نوین متناسب با مرز‌های روز دانش

۴- اصلاح و تقویت اساسنامه سازمان ملی پرورش استعداد‌های درخشان و گسترش مدارس تیزهوشان به مناطق محروم کشور

۵- اختصاص بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان در سفر‌های استانی رئیس‌جمهور محترم به توسعه و تجهیز و ساخت هنرستان‌ها، اردوگاه‌ها، خوابگاه‌های دانشجو معلمان و مدارس نیمه‌ساز

۶- تدوین نقشه راه اجرای سند تحول بنیادین و شاخص‌های اندازه‌گیری پیشرفت آن

۷- تهیه الگوی «مدرسه تراز سند تحول» و آموزش قریب به ۱۰ هزار معلم و مدیر برای راهبری تحول در سطح مدرسه

۸- تهیه آیین‌نامه «برنامه ملی مهارت» و تصویب آن در شورای راهبری و پشتیبانی اجرای سند تحول بنیادین

۹- تهیه برنامه تربیت شش ساحتی دانشجو معلم در دانشگاه فرهنگیان و دانش‌آموز در مدرسه

۱۰- اصلاح قانون تأسیس و اداره مدارس و مراکز غیر‌دولتی از طریق مجلس شورای اسلامی در چارچوب الزامات سند تحول بنیادین

خداوند را شاکریم که با همت همکاران، تلاش دانش‌آموزان و همراهی والدین آموزش و پرورش در دولت کارنامه عملکرد قابل‌قبولی در امور آموزشی و پرورشی برای آینده درخشان این مر‌ز و بوم ترسیم شده‌است. بدون شک در ادامه مسیر تحول در آموزش و پرورش همچنان به هم‌اندیشی، حمایت و همکاری مؤلفه‌های پویایی نظام آموزشی، دانش‌آموز، معلم و والدین نیازمندیم.

منبع