احیای جریان نخبگانی در کشور
به گزارش مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش، هنگامی که صحبت از یک مدال‌آور عرصه المپیادهای علمی کشور می‌کنیم، یعنی شرح حال نخبه‌ای را بیان می‌کنیم که با عشق و علاقه وافر، مطالعات و تحقیقات عمیق زیادی را در بهترین دوران عمر خود، تحت نظر اساتید مجرب به انجام رسانده و بیش از ۳ سال از عمر خود را برای هدف والای اعتلای میهنش که درخشش در عرصه‌های بین‌المللی است، صرف کرده است.
در کلام مقام معظم رهبری توجهی ویژه به نخبگان شده است، به نحوی که ایشان صبح روز چهارشنبه ۲۷ مهر ۱۴۰۱ در دیدار صدها نفر از نخبگان جوان و استعدادهای برتر علمی، نخبگان دانشگاهی را در چهار دهه اخیر موجب آبروی ایران خواندند و فرمودند: «همه به‌ویژه مسئولان و مؤثرین در فضای کشور باید نخبگان علمی را جزو مهمترین ثروت‌های کشور بدانند و از آنها حمایت کنند و نخبگان نیز ظرفیت‌ها و استعدادهای فردی خود را به سرمایه پیشرفت کشور تبدیل کنند.»
سال‌های سال است که استعدادهای برتر دانش‌آموزی کشور در عرصه‌های مختلف علمی مشغول به افتخارآفرینی هستند؛ سال 1365 بود که تیم دانش‌آموزی جمهوری اسلامی ایران برای اولین بار در المپیادهای جهانی کار خود را آغاز کرد، کاری که سرآغاز آن با کسب یک مدال برنز ریاضی بود و حال در ادامه مدال‌های رنگارنگی که هر ساله بر گردن دانش‌آموزان ایرانی خودنمایی می‌کند.
طی این سال‌ها دانش‌آموزان المپیادی فراز و نشیب‌های فراوانی را تجربه کرده‌اند، اما با همتی که داشته‌اند، هیچ‌گاه پا پس نکشیده و مجدانه در راه علم و دانش و اعتلای پرچم جمهوری اسلامی ایران در میادین مختلف علمی کوشیده‌اند.
اگر نگاهی به کارنامه این مدال‌آوران بیاندازیم، شاهد هستیم که در بیشتر اوقات بهترین رتبه‌ها را کسب کرده‌اند و توانسته‌اند خوش بدرخشند، اما اگر نگاهی به کارنامه مسئولان وقت درخصوص حمایت از این افراد بکنیم، می‌بینیم در بسیاری از مواقع مدال‌آوران المپیادی و معلمان همراه این نخبگان را مورد بی‌مهری قرار داده‌اند و بیشتر به‌جای حمایت، سعی در دلسردی آنها داشته‌اند. بدهی انباشته 5 میلیارد تومانی باشگاه دانش‌پژوهان به اساتید و دست‌اندرکاران برگزاری المپیادها در سال 1399 یکی از مصادیق بی‌مهری به این مجموعه پرورش‌دهنده نخبگان است که الهام یاوری، رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان به آن اذعان داشت. همچنین رضامراد صحرایی در این رابطه اظهار کرد: «بعد از ۱۰ سال تاریکی، مرکز دانش‌پژوهان را باید بار دیگر به عرصه برگردانیم و ان‌شالله به‌زودی به‌طور رسمی این مرکز افتتاح می‌شود.»
حال اما گویی شرایط بهبود یافته است، به‌نحوی که علاوه بر مدرسان و معلمان و مسئولان باشگاه دانش‌پژوهان جوان، شاهد انگیزه‌ای جدید در بین دانش‌آموزان نیز هستیم؛ گواه این حرف تعداد مدال‌هایی است که دانش‌آموزان با استعداد ایرانی طی دو سال گذشته در عرصه‌های مختلف علمی کسب کرده‌اند.
براساس آخرین آماری که از سوی سیدرضا حسینی، رئیس باشگاه دانش‌پژوهان جوان درخصوص مدال‌های کسب شده توسط دانش‌آموزان ایرانی منتشر شد، وی اعلام کرد: «در دو سال اخیر ما رشد چشمگیری در سطح بین‌المللی داشتیم؛ برای مثال سال گذشته در رشته اخترفیزیک رتبه اول و در رشته زیست‌شناسی رتبه دوم را توانستیم کسب کنیم. همچنین از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ نیز توانستیم ۳۰ مدال طلا به دست آوریم که در مقایسه با سال‌های 1397 تا 1400 که توانسته بودیم ۲۶ مدال طلای دانش‌آموزی کسب کنیم، 4 مدال افزایش یافته است.»
شاید در نگاه اول بگوییم افزایش تعداد 4 مدال در المپیادهای دانش‌آموزی از اهمیت بالایی برخوردار نیست و از نظر کمی تفاتی میان 30 مدال و 26 مدال وجود ندارد، اما اگر واقع‌بینانه به این موضوع بنگریم، هر مدال اعم طلا، نقره و برنز، ماحصل تلاش‌های وافر شبانه‌روزی، ممارست، جدیت، تکاپو، کوشش و مجاهدت است که دانش‌آموزان ایرانی به خرج می‌دهند، پس باید به تمامی این نکات توجه داشت و بیشتر به‌دنبال حمایت از آنها بود. در این خصوص سیدرضا حسینی در گفت‌وگو پانا اظهار کرد: «درخصوص حمایت از دانش‌آموزان دارای طرح و ایده برتر، باشگاه دانش‌آموزان به همراه بنیاد ملی نخبگان طرح‌های مشترک فراوانی دارد و به صورت کلی معرفی از سوی باشگاه و حمایت از فارغ‌التحصیلان توسط بنیاد ماموریت اصلی است.»
وی افزود: «برای مثال اگر هسته پژوهشی توسط دانش‌آموزان به همراه معلم خود تشکیل شود، قطعا حمایت مالی چند صد میلیون تومانی، آن‌هم به صورت کمک بلاعوض انجام می‌شود.»
رئیس باشگاه دانش‌پژوهان جوان اضافه کرد: «همچنین اگر طرح‌های دانش‌آموزی به جای خوبی برسد و اثبات شود که بازدهی دارد، هم باشگاه و هم بنیاد می‌توانند در زمینه تولید محصول کمک کنند تا آن محصول به بازار ارائه شود.»
همچنین رضامراد صحرایی، وزیر آموزش و پرورش نیز در این رابطه گفت: «تسهیلات بنیاد ملی نخبگان برای المپیادهای نوظهور و ملی باید به راحتی در دسترس قرار گیرد و آیین‌نامه آن در حال آماده شدن است، همچنین در زمان مسئولیتم در دانشگاه فرهنگیان، برای استعدادهای برتر ملی در حوزه‌های مختلف طرحی داشتیم که بدون کنکور وارد دانشگاه‌های تربیت معلم شوند، این طرح مراحل پایانی خود را دنبال می‌کند و ان‌اشالله به ثمر خواهد رسید.»
علاوه بر مواردی که از سوی مسئولان وزارت آموزش و پرورش درباره حمایت از استعدادهای برتر دانش‌آموزی منتشر شد، طی چند روز اخیر خبر دیگری نیز باعث خوشحالی در بین این افراد شد و آن به ثمر رسیدن طرح «دکتر اژه‌ای» در راستای حمایت از برگزیدگان المپیادهای دانش‌آموزی و رتبه‌های برتر کنکور بود.
بر پایه اعلام این خبر؛ با تصویب هماهنگ بنیاد ملی نخبگان، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری، دارندگان نشانهای طلا، نقره و برنز کشوری در المپیادهای ملی دانش‌آموزی مورد تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی شامل ادبیات، ریاضی، زیست، شیمی، فیزیک، کامپیوتر و نجوم، با معرفی سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان و همچنین دارندگان رتبه‌های ۱ تا ۱۰۰ کشوری آزمون‌های سراسری ورود به مقطع پایه دانشگاه در گروه‌های آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی و دارندگان رتبه‌های ۱ تا ۵۰ کشوری آزمون‌های سراسری ورود به مقطع پایه دانشگاه در گروه‌های هنر و زبانهای خارجی، در صورت انتخاب و پذیرش در رشتههای هدف اولویتدار از مزایای طرح مذکور برخوردار میشوند.
تمامی موارد ذکر شده در رابطه با حمایت از دانش‌آموزان نخبه، مواردی است که طی دو سال گذشته به صورت جدی مورد توجه قرار گرفته است، اما اگر واقع‌بین باشیم این موارد حمایتی می‌تواند بیشتر از انگشتان یک دست شود، چرا که حمایت و سرمایه‌گذاری روی این نوع از دانش‌آموزان یعنی سرمایه‌گذاری روی آینده ایران و گام نهادن در مسیرهای توسعه‌ای که منجر به اعتلای میهن‌مان می‌شود، پس نیاز است وزارتخانه‌های مرتبط، مانند وزارت آموزش و پرورش، بهداشت، علوم و ... و همچنین بنیاد ملی نخبگان و سایر نهادها و ارگان‌های حمایتی که می‌توانند در این حوزه ورود پیدا کنند، آستین همت و جمایت بالا زنند تا جوانان ایرانی بدون دغدغه و فکر به آینده، در عرصه‌های مختلف جهانی برای پرچم سه رنگ این آب و خاک افتخارآفرینی کند.
منبع
