زنگ پرورشی از ورود هوش مصنوعی تا ایجاد پارک‌های دیجیتال
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل معاونت پرورشی و فرهنگی به نقل از خبرگزاری فارس، آنقدر که «آموزش» یک بال نظام تعلیم و تربیت است، «پرورش» بال دیگر است که حتی نقش مهم‌تری را در آموزشوپرورش بر عهده دارد. اما گاهی اوقات، اهمیت و جایگاه «پرورش» نه تنها در ستاد وزارتخانه بلکه در مدرسه نیز به فراموشی سپرده می‌شود و مسائلی چون کنکور جای آن را می‌گیرد. این موضوع موجب شد که رهبر معظم انقلاب بارها در سخنرانی‌هایشان در جمع فرهنگیان به اهمیت پرورشی اشاره کنند و بر لزوم توجه به آن تأکید داشته باشند. به سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین پورثانی معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزشوپرورش رفتیم تا درباره برنامه‌های این معاونت در سال‌جاری گفت‌وگو داشته باشیم.
** حرکت به سوی حل مسائل حوزه پرورشی
*فارس: رویکرد معاونت پرورشی در سال تحصیلی جدید چه بوده است؟
از زمانی که مسئولیت معاونت پرورشی و فرهنگی را گرفتم، یک کار بسیار مهمی که انجام دادم، مسئله شناسی حوزه پرورشی بود. در سال ۹۳ یک کار پژوهشی انجام شده بود و مسئله پرورشی شناسایی شده بود. ما با مدل ۳۶۰ درجه با تمام کسانی که با حوزه پرورشی مرتبط بودند، ارتباط گرفتیم و از آنها سؤال کردیم که به نظر شما بین این مسائل، کدام مسئله، اول است.این افراد شامل معاون پرورشی ادوار، معاونین پرورشی مدارس، مدیران مدارس، انجمن‌های اولیا مربیان مدارس، دانش‌آموزان، مدیران کل حوزه ستادی و معاونین پرورشی و تربیت بدنی مناطق آموزشوپرورش بودند که مسائل حوزه پرورشی بین تقریباً چند هزار مخاطب شناسایی شد و ما مبتنی بر مسائل حوزه پرورشی شروع به برنامه‌ریزی کردیم.
یک اتاق کنترل پروژه درست کردیم و پروژه‌هایی که مبتنی بر حل مسئله بودند در آن اتاق مدیریت می‌کنیم و رویکرد ما در سال تحصیلی، حرکت به سوی حل مسائل حوزه پرورشی بوده است. بر این اساس چند کار ویژه انجام دادیم. یکی از این اقدامات، فضای «کارینو» بود. یکی از مسائل ما این است که رخدادها و رویدادهای پرورشی نتیجه محور است یعنی به فرایند توجه ندارد. فرضاً پسر شما در حوزه قرآن، در خانه یا دارالقرآن به خوبی قرآن را یاد گرفته است. ما فقط به نتیجه‌اش کار داریم. آیا ما این دانش‌آموز را تربیت کردیم؟ آیا برای آن دانش‌آموزی که استعدادش را دارد و باید تربیت کنیم، کاری انجام دادیم؟ باید بگویم کم. در این راستا سکویی به نام «کارینو» را راه‌انداختیم که هم در بستر فضای مجازی است، هم شمولیت بالایی دارد، هم مربی محور است، آن لایه‌های اضافه حذف می‌شوند و هم به فرایندها توجه می‌کند.
** باشگاه دانش‌آموزی ایجاد می‌شود
نکته بعدی باشگاه دانش‌آموزی است. مثلاً ببینید همه اپراتورها یک باشگاهی دارند و می‌گویند اگر شما انقدر پرداخت کنید، انقدر پیامک بزنید، انقدر صحبت کنید و انقدر اینترنت مصرف کنید، این میزان امتیاز می‌گیرید. امروز یکی از آفت‌های فعالیت‌های پرورشی‌مان این هست که به هم متصل نیست؛ جزیره‌های دور از هم افتاده است.بر همین اساس داریم یک باشگاه دانش‌آموزی پروفایل محور در بستر شاد تولید می‌کنیم. کارهای اولیه شده است و قرار است تمام فرایندهای دانش‌آموزی در یک باشگاه دانش‌آموزی جمع شود. دانش‌آموز در این باشگاه به میزانی که فعالیت می‌کند، اعتبار می‌گیرد و به همان میزان وارد فضای بازی ما می‌شود که جزئیات آن به موقع اعلام می‌شود.
معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزشوپرورش گفت: اولویت اول امروز معاونت پرورشی این است که کار پرورشی به دل مدرسه برود و از کارهای همایشی، نمایشی و ویترینی به کارهای عمیقِ دانش‌آموز محورِ مدرسه شمول در اقصی نقاط کشور برسد.
خبرگزاری فارس ـ گروه آموزشوپرورش:
همانقدر که «آموزش» یک بال نظام تعلیم و تربیت است، «پرورش» بال دیگر است که حتی نقش مهم‌تری را در آموزشوپرورش بر عهده دارد. اما گاهی اوقات، اهمیت و جایگاه «پرورش» نه تنها در ستاد وزارتخانه بلکه در مدرسه نیز به فراموشی سپرده می‌شود و مسائلی چون کنکور جای آن را می‌گیرد. این موضوع موجب شد که رهبر معظم انقلاب بارها در سخنرانی‌هایشان در جمع فرهنگیان به اهمیت پرورشی اشاره کنند و بر لزوم توجه به آن تأکید داشته باشند. به سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین پورثانی معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزشوپرورش رفتیم تا درباره برنامه‌های این معاونت در سال‌جاری گفت‌وگو داشته باشیم.
** حرکت به سوی حل مسائل حوزه پرورشی*فارس: رویکرد معاونت پرورشی در سال تحصیلی جدید چه بوده است؟
از زمانی که مسئولیت معاونت پرورشی و فرهنگی را گرفتم، یک کار بسیار مهمی که انجام دادم، مسئله شناسی حوزه پرورشی بود. در سال ۹۳ یک کار پژوهشی انجام شده بود و مسئله پرورشی شناسایی شده بود. ما با مدل ۳۶۰ درجه با تمام کسانی که با حوزه پرورشی مرتبط بودند، ارتباط گرفتیم و از آنها سؤال کردیم که به نظر شما بین این مسائل، کدام مسئله، اول است.این افراد شامل معاون پرورشی ادوار، معاونین پرورشی مدارس، مدیران مدارس، انجمن‌های اولیا مربیان مدارس، دانش‌آموزان، مدیران کل حوزه ستادی و معاونین پرورشی و تربیت بدنی مناطق آموزشوپرورش بودند که مسائل حوزه پرورشی بین تقریباً چند هزار مخاطب شناسایی شد و ما مبتنی بر مسائل حوزه پرورشی شروع به برنامه‌ریزی کردیم.
یک اتاق کنترل پروژه درست کردیم و پروژه‌هایی که مبتنی بر حل مسئله بودند در آن اتاق مدیریت می‌کنیم و رویکرد ما در سال تحصیلی، حرکت به سوی حل مسائل حوزه پرورشی بوده است. بر این اساس چند کار ویژه انجام دادیم. یکی از این اقدامات، فضای «کارینو» بود. یکی از مسائل ما این است که رخدادها و رویدادهای پرورشی نتیجه محور است یعنی به فرایند توجه ندارد. فرضاً پسر شما در حوزه قرآن، در خانه یا دارالقرآن به خوبی قرآن را یاد گرفته است. ما فقط به نتیجه‌اش کار داریم. آیا ما این دانش‌آموز را تربیت کردیم؟ آیا برای آن دانش‌آموزی که استعدادش را دارد و باید تربیت کنیم، کاری انجام دادیم؟ باید بگویم کم. در این راستا سکویی به نام «کارینو» را راه‌انداختیم که هم در بستر فضای مجازی است، هم شمولیت بالایی دارد، هم مربی محور است، آن لایه‌های اضافه حذف می‌شوند و هم به فرایندها توجه می‌کند.
** باشگاه دانش‌آموزی ایجاد می‌شود
نکته بعدی باشگاه دانش‌آموزی است. مثلاً ببینید همه اپراتورها یک باشگاهی دارند و می‌گویند اگر شما انقدر پرداخت کنید، انقدر پیامک بزنید، انقدر صحبت کنید و انقدر اینترنت مصرف کنید، این میزان امتیاز می‌گیرید. امروز یکی از آفت‌های فعالیت‌های پرورشی‌مان این هست که به هم متصل نیست؛ جزیره‌های دور از هم افتاده است.بر همین اساس داریم یک باشگاه دانش‌آموزی پروفایل محور در بستر شاد تولید می‌کنیم. کارهای اولیه شده است و قرار است تمام فرایندهای دانش‌آموزی در یک باشگاه دانش‌آموزی جمع شود. دانش‌آموز در این باشگاه به میزانی که فعالیت می‌کند، اعتبار می‌گیرد و به همان میزان وارد فضای بازی ما می‌شود که جزئیات آن به موقع اعلام می‌شود.
نکته سوم، تشکیل حلقه های میانی است. رهبر معظم انقلاب نسبت به نسبت به تشکیل حلقه‌های میانی تاکید کردند. ما امروز ۱۲۰ هزار مدرسه، ۱۱۸۲ کانون فرهنگی و تربیتی، ۸۴۰ دارالقرآن، قریب به ۷۰۰ مرکز مشاوره، ۳۶۰ اردوگاه و ۵۰ هزار نیرو داریم. اگر بخواهیم این بدنه به این بزرگی و به این وسعت را حرکت دهیم، چاره‌ای نداریم جز اینکه یک حلقه میانی بین آنها داشته باشیم و از ظرفیت خود آنها استفاده کنیم. به تعبیر دیگر، تحول از پایین به بالا صورت می‌گیرد؛ نه از بالا به پایین. یعنی باید به میدان برویم و کسانی که دارای مختصات مورد نظر ما هستند را شناسایی کرده و آنها را توانمندتر کنیم و افراد دیگر آن شبکه را به این سرشبکه‌ها وصل کنیم. امروز حلقه میانی دارالقرآن‌ها، کانون‌ها، مدرسین اردویی و مدرسین تئاتر شکل گرفته است و در حال برنامه‌ریزی هستیم حلقه میانی مربیان پرورشی و مدیران مدارس را شکل دهیم که در حال انجام برنامه‌ریزی و برگزاری است تا این حلقه میانی معاون پرورشی و تربیت‌بدنی در مناطق‌مان در سراسر کشور ایجاد شود. معتقدیم باید حلقه میانی تشکیل بدهیم که این حلقه میانی، نقطه اتصال بین صف و ستاد بوده و اینها موتور محرک و پیشران ما در وزارت آموزش و پرورش باشند. لذا سیاست امروز معاونت پرورشی این است که با استفاده از ظرفیت موجود بتوانیم پیشران‌هایی درست بکنیم که این پیشران‌ها بتوانند جریان پرورشی را در کشور حرکت دهند.
** شناسایی استعدادهای دانش‌آموزان
یکی دیگر از اقدامات ما، شناسایی استعدادهای دانش‌آموزان است که روی این موضوع خیلی فکر و برنامه‌ریزی می‌کنیم که تکلیف برنامه است تا بتوانیم استعدادهای دانش‌آموزان را شناسایی کنیم و اعتقاد داریم اگر استعداد دانش‌آموزی شناسایی شود، از آسیب‌های اجتماعی کشور کاسته خواهد شد.یعنی به همان میزان که بتوانیم استعدادهای دانش‌آموزان را بشناسیم و آنها را به فعلیت برسانیم، به همان میزان از آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان قطعاً کاسته خواهد شد. یکی از آسیب‌های امروز این است که هدایت تحصیلی‌مان به نحو احسن انجام نمی‌شود. استعداد دانش‌آموزان به نحو احسن و شایسته شناسایی نمی‌شود و در نتیجه دانش‌آموز درگیر فضای نارضایتی از خود و محیط شده و دچار فضای افسردگی می‌شود اینها که باید تلاش بکنیم این فضاها از بین برود.
*فارس: رهبر معظم انقلاب درباره به‌روز شدن پرورشی و اهمیت این موضوع تأکیدات بسیاری داشته‌اند؟ در این خصوص چه کرده‌اید؟
یکی از نکاتی که وجود دارد این است که باید مسئله پرورشی و تربیتی اولویت اول برنامه‌ریزان ما شود. از سازمان برنامه بودجه، از سازمان امور اداری و استخدامی تا مجلس. نباید به وزارت حقوق تبدیل شویم. نباید 98 درصد بودجه آموزشوپرورش حقوق شود.
نباید معاون پرورشی وزارت آموزشوپرورش در اتاق‌های سازمان برنامه بودجه دنبال پول باشد
مادامی که ۹۸ درصد بودجه آموزش و پرورش حقوق شود، مادامی که تمام دغدغه آموزش و پرورش این باشد که حقوق پرسنلش را بدهد و مادامی که کمیسیون آموزش مجلس تمام دغدغه‌اش این باشد که حقوق کارمندان وزارت آموزش و پرورش رو بدهد، اتفاق جدی در مدارس رقم نخواهد خورد.اما اگر اولویت اول کمیسیون آموزش، سازمان برنامه بودجه و همه برنامه‌ریزی‌ها این باشد که مسئله تربیتی و پرورشی، اولویت اول ما هست، این اتفاق رقم خواهد خورد؛ لذا اعتقاد من این است که همه باید به این باور برسند که مسئله اول کشور، مسئله تربیت است. وقتی رهبر معظم انقلاب بارها بر این تأکید می‌کنند، نباید معاون پرورشی وزارت آموزشوپرورش در اتاق‌های سازمان برنامه بودجه دنبال پول باشد، دنبال نیروی انسانی باشد. رهبر معظم انقلاب بر رفع مشکلات پرورشی تأکید کردند. ولی این اراده متأسفانه در بعضی از دوستان وجود ندارد که این مسئله حل شود. اما در خصوص پرورشی، پروژه‌های مختلفی را امروز پیش بینی کردیم تا کار به دل مدرسه برود. مثال‌های بسیار زیادی است. رهبر معظم انقلاب به کار جذاب اشاره کرده‌اند. کاری که به دل مدرسه برود و کاری که پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی کند و مختصاتی را فرمودند.
** از کارهای همایشی، نمایشی و ویترینی دوری می‌کنیم
امروز وقتی «لیگ جت» می‌گوییم، ۵۷ هزار گروه کنشگر دانش‌آموزی است که در کف مدرسه حضور دارند. زمانی که می‌گوییم «کارینو» یعنی بردن کار پرورشی به دل مدارس است. زمانی که باشگاه دانش‌آموزی شاد می‌گوییم، این باشگاه با هدف تقویت برنامه‌ها در مدارس است. وقتی می‌گوییم «نشا» نوجوان شاد ایرانی که مبتنی بر صبحگاه مدارس است، هدف آن، کاری است که در دل مدرسه انجام می‌شود. وقتی «ماها» مدرسه آرمانی، هنر آسمانی می‌گوییم که در آستانه دهه فجر انجام خواهد شد، می‌خواهیم بگوییم اصل برنامه آن چیزی است که در مدرسه انجام می‌شود و اتفاقات بسیار زیادی کلاس درس در حال انجام است. اولویت اول امروز معاونت پرورشی این است که کار پرورشی به دل مدرسه برود و از کارهای همایشی، نمایشی و ویترینی به کارهای عمیق دانش‌آموز محور مدرسه شمول در اقصی نقاط کشور برسد. ولی حقیقتش این است که ما برای اینکه به اینجا برسیم باید تمام اجزای کشور با هم هماهنگ باشد. نمی‌شود من معاونت پرورشی کار کنم یک دفعه یک فیلمی روی پرده سینما بیاید که کار تربیتی را مختل کند. باید در امر تربیتی یک پیوستگی بین اجزای کشور باشد. باید همه اجزای کشور، شهرداری‌ها، وزارت ارشاد، استانداری‌ها و ... همه به کمک آموزشوپرورش بیایند. بنده این هم‌افزایی را امروز پررنگ نمی‌بینم که بگویم وضعیت بسیار خوبی است ولی تلاش‌هایی در حال انجام است ولی نیاز است که این تلاش‌ها و هم‌افزایی خیلی بیشتر شود.
وضعیت بودجه پرورشی اصلاً خوب نیست
*فارس: وزیر آموزش و پرورش هم سبقه و نگاه پرورشی دارد. چقدر این نگاه در پیشبرد اهداف معاونت پرورشی تأثیرگذار بوده است؟
قبل از اینکه آقای کاظمی وزیر آموزشوپرورش شوند، ایشان یکی از بزرگوارانی بود که مشورت می‌گرفتیم و بعد از اینکه وزیر شدند، به طور میانگین هر هفته، یک جلسه درباره پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی برگزار کردند. در جلسه شورای عالی نماز و برنامه های مختلف ما شرکت کردند.همچنین اصلی‌ترین چالش امروز که فاصله بین برنامه درسی و برنامه پرورشی است و در واقع آموزش و پرورش با هم هم‌افزا و همخوان نیستند را دست گذاشته است و بارها با دوستان سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی صحبت کردند که این چالش اصلی را حل کند. نگاه وزیر آموزشوپرورش به حوزه پرورشی، یک نگاه جدی است، شناختشان به حوزه پرورشی، یک شناخت عمیق است و نسبت به آن برنامه دار، یعنی هم در مجلس ارائه داد هم در زمانی که مستقر شدند لذا امیدواری ما این است که در دوره وزارت ایشان، چالش‌های پرورشی حل شود.
*فارس: وضعیت بودجه معاونت پرورشی چگونه است؟ در سال آینده در زمینه بودجه چه وضعیتی را دارید؟ سرانه پرورشی چقدر است؟ وضعیت بودجه پرورشی اصلاً وضعیت خوبی نیست. در سال جاری یک ردیفی حدود ۳ هزار میلیارد در جدول ۱۲ داشتیم که متاسفانه یک ریال از آن محقق نشد. وضعیت تخصیص ردیف اصلی‌مان هم با توجه به این ایام وضعیتی نیست که تا آخر سال به ۱۰۰ درصد برسیم.
** سرانه پرورشی دانش‌آموزان به اندازه یک حبه قند است
در سال آینده هم چیزی که تا الان گفتند پیش‌بینی دوستان وزارت، پیش‌بینی خوبی بوده است. البته پیش بینی ما این است که اگر مطالبه جدی صورت نگیرد، اتفاق خاصی هم صورت نمی‌گیرد. به شدت با دوستان سازمان برنامه پیگیریم که این بودجه افزایش پیدا کند. ببینید ۱۷ میلیون دانش‌آموز داریم. در برنامه هفتم گفته شده است دانش‌آموزان را یکی، دو بار اردو ببریم. دو بار اردو، ۳۴ میلیون نفر اردو می‌شود. به فرض اگر این ۳۴ میلیون نفر اردو روزی ۳۰۰ هزار تومان هزینه داشته باشند که قطعا خیلی بیشتر از این هست، حدود ۱۰ همت می‌شود. یا تکلیف «نماد»، یک تکلیف بسیار بزرگ است که باید تمام دانش‌آموزان را غربال کنیم. ایجاد کنیم چیزی حدود ۲۰ همت نیاز است تا بتوانیم نماد را در کشور جاری کرده و از آسیب‌های اجتماعی پیشگیری بکنیم. با بودجه‌های یک همت، ۲ همت اتفاق جدی نخواهد افتاد. انتظار ما از نمایندگان مجلس این است که کمک کنند تا بتوانیم بودجه خوبی را برای معاونت پرورشی اختصاص دهیم.
* فارس: قبلاً گفته بودید که سرانه پرورشی به اندازه یک حبه قند است؟
بله. حبه قند هم در حال گران شدن است و بودجه هم که افزایش پیدا می‌کند به همان اندازه حبه قند می‌ماند.
ایجاد ۵ پارک دیجیتال در سراسر کشور
* فارس: یک نکته دیگر که هم در برنامه آقای کاظمی و هم در سخنرانی‌های شما بوده، استفاده از هوش مصنوعی است؟ استفاده از فناوری‌ها و هوش مصنوعی در برنامه‌های پرورشی قرار است چگونه جاری و ساری شود؟
در سال ۱۴۰۳ هستیم ولی متأسفانه برنامه‌ریزی و ریل ما هنوز بر مدار ۳۰ ،۴۰ سال قبل در حال انجام است. امروز هوش مصنوعی به عنوان یک ظرفیت بی‌بدیل و بی‌نظیر که دانش‌آموز به آن سمت حرکت می‌کند در برنامه‌ریزی درسی و تربیتی ما باید جا بگیرد. تلاش می‌کنیم این اتفاق بیفتد از جمله این که در فضای انتخاب رشته امسال دنبال طراحی یک چت‌بات(نرم‌افزار هوش مصنوعی) هستیم تا دانش‌آموزان با استفاده از ظرفیت آن، انتخاب رشته کنند. کارهایی سال گذشته انجام شد اما دنبال آن هستیم که خیلی قوی تر امسال این کار را انجام دهیم.
* فارس: منظورتون کدام انتخاب رشته است؟
انتخاب رشته پایه نهم و دوازدهم است. همچنین در جشنواره‌هایمان، بحث هوش مصنوعی را به جشنواره فرهنگی و پرورشی اضافه کردیم تا از ظرفیت هوش مصنوعی استفاده کنیم. اما حقیقتش این هست که باید نسبت به این جریان، ورود جدی‌تری داشته باشیم. یعنی من خودم انتظارم از سیستم پرورشی این است که سرعتشان در این جریان هوش مصنوعی خیلی قوی‌تر باشد.ما دنبال این هستیم که ۵ پارک دیجیتال در سراسر کشور را بیندازیم که در این پارک‌های دیجیتال از ظرفیت هوش مصنوعی استفاده کنبم.
* فارس: درباره پارک‌های دیجیتال بیشتر تو ضیح می‌دهید؟
پارک دیجیتال در برخی از شهرهای کشور انجام شده است. ما در کانون‌های فرهنگی و تربیتی دنبال آن هستیم که انجام شود. یعنی دانش‌آموز در یک فضایی پا بگذارد که از ظرفیت فضای مجازی و فناوری استفاده حداکثری شود. چه در بازی و چه در برنامه‌سازی. مطالعات اولیه شده و پروپوزال آن تهیه شده است و ان‌شاءالله بتوانیم به‌زودی، اولین پارک را به بهره‌برداری برسانیم.
* فارس: به طرح نماد و اهمیتی که وزیر آموزشوپرورش درباره پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی دارد، اشاره کردید. در حال حاضر آموزش و پرورش برای پیشگیری از آسیب‌ها در مدارس به خصوص آسیب‌های نوظهور چه اقداماتی انجام داده است؟
نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان(نماد)، یک کار بزرگ و بسیار وسیع در سراسر کشور است که من اعتقادم این است که در این سطح و حجم، هیچ دستگاهی به اندازه آموزش و پرورش در حوزه پیشگیری ورود نکرده است. ما ۲ بحث داریم. یک بحث غربالگری است که در ۵۰ درصد دانش‌آموزان غربالگری می‌کنیم. سپس انجام مصاحبه تشخیصی است. بعد ارجاع می‌دهیم و پس از آن هم مداخله می‌کنیم. یک بحث هم مواردی است که مدیران و مشاورین به ما گزارش می‌دهند. یعنی ما یک شناسایی عمومی از سطح مدرسه داریم که چه آسیب‌هایی امروز در مدرسه‌مان هست. این موارد را مانیتورینگ می‌کنیم و با توجه به آن برنامه‌ریزی می‌کنیم.
امروز در حوزه آسیب‌ها با دستور وزیر آموزشوپرورش با تشکیل جلسه، همه قسمت‌های وزارتخانه از آموزش، از تربیت‌بدنی از کانون پرورش فکری و از پرورشی همه کنار هم آمدند و اولویت‌مان هم این بوده که ۳۲ منطقه هدف را مشخص کردیم و می‌خواهیم کاری کنیم که آسیب‌ها در این منطقه کاهش پیدا کند. البته نه اینکه این مناطق مشکلی دارند بلکه این مناطق به عنوان منطقه نمونه و تراز انتخاب شده‌اند که همه قسمت‌های وزارتخانه هرچه در توان دارند، پای کار بیاورند تا که بتوانیم آسیب‌های اجتماعی در مدارس را کاهش دهیم.
منبع