شجره طیبه بسیج در طول سال‌های پس از انقلاب همواره درخشیده است و در صحنه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و سازندگی نمونه‌ای برجسته از اقدام جهادی بوده است و صحنه‌هایی ماندگار از تجسم ایمان در میدان عمل را به تصویر کشیده است که به تعبیر شهید آوینی: «بسیجی خود را در نسبت میان مبداء و معاد می‌بیند و انتظار موعود و با این انتظار، هویت تاریخی انسان را بازیافته است و خود را از روزمرگی و غفلت ملازم با آن رهانده؛ او آسایش تن را قربانی کمال روح کرده است و خود را نه در روز و ماه و سال و شهر و کوچه و خیابان که در فاصله میان مبداء و موعود تاریخ باز شناخته است» (کتاب گنجینه آسمانی، ص ۳۸۶). معناشناسی بسیج، مأموریت‌ها و رسالت‌هایی که این شجره طیبه در طول سالیان پس از انقلاب اسلامی -بسته به شرایط و اوضاع کشور- در آن‌ها نقش‌آفرینی و میدان‌داری کرده است، از مطالبی است که ضرورت دارد برای همه به‌ویژه نسل نوجوان و جوان تبیین شود.

بسیج عزت کشور است

اینکه بسیجی کیست، می‌توان آن را چنین بیان داشت: «آحاد مردمی که با هدف والای الهی و با روحیه خستگی‌ناپذیر، وسط میدان، هرجایی که لازم باشد حضور پیدا می‌کنند، استعداد خودشان را بُروز می‌دهند، آنچه دارند در صحنه می‌گذارند و از خطرات این راه هم نمی‌ترسند.» ۱۳۹۴/۹/۴ با این نگاه، «بسیج مایه عزّت کشور و نظام است؛ چرا؟ چون معنای بسیج حضور متن مردم در عرصه‌های فعالیت‌های اساسی برای ملت و کشور است.» ۱۳۹۲/۸/۹۲

بسیج، سپردن انقلاب به‌دست جوان‌هاست

«بسیج یکی از آن پدیده‌های شگفت‌آور دوران انقلاب بود؛ امام بزرگوار از طرف پروردگار ملهَم شد به اینکه این اقدام را بکند؛ بسیج بیست میلیونی که ایشان اعلان کردند و سازمان بسیج که تشکیل شد، خیلی کار بزرگی بود. اصلاً معنای این کار چه بود؟ معنای این کار این بود که خدای متعال به امام بزرگوار این تعلیم را داد، این الهام را کرد که سرنوشت انقلاب را بسپرد دست جوان‌ها.» ۱۳۹۵/۹/۳ این حقیقت، در روش حکمرانی انقلابی اسلامی منحصر در اهداف تأسیس بسیج نماند و این آرمان با تغییر شرایط کشور در قالب‌های جدیدی، بروز و ظهور کرد. «وقتی جوان‌ها وارد میدان شدند، این امانتی را که دست آن‌ها سپرده شده است، این اعتمادی را که به آن‌ها شده است، دست‌به‌دست در طول زمان به یکدیگر منتقل می‌کنند. همین اتّفاق هم افتاده است.» ۱۳۹۵/۹/۳ در منطق بسیج، توقف معنا ندارد و «هر مجموعه‌ جوانی و هر نسلی، وقتی از جوانی پا می‌گذارد به میانسالی، این امانت را تحویل می‌دهد به نسل جوانِ بعد از خودش و این سلسله تمام‌نشدنی است.» ۱۳۹۵/۹/۳ بنابراین، «بسیج یک موجود متحرّک، یک مجموعه زنده، پویا، مشغول رویش و مشغول پیش‌روندگی است. باید رصد کرد که متوقّف نشود و مورد آسیب قرار نگیرد.» ۱۳۹۵/۹/۳ بر این اساس بسیج همواره دارای رویش است و «رویشهای تازه و با طراوت بسیجی همچنان مانند نسل پیش از خود، فرزندان محبوبِ امام راحل عظیم‌الشأنند. » ۱۴۰۰/۰۹/۰۳

عرصه‌ها و میدان‌های نقش‌آفرینی بسیج

«بسیجی که در سال ۵۸ تشکیل شد، نیازهای آن روز را تأمین می‌کرد. امروز بسیج نوع نیازهای دیگری را برآورده می‌کند. مسائلی که امروز مطرح است، آن روز مطرح نبود. امروز بسیج در زمینه‌ علم، ابتکار و نوآوری، پیشروست.» ۱۳۹۰/۷/۲۲ عرصه‌های فعالیت و اقدام بسیج گستره نیازهای کشور است و «همه میدان‌هایی که بسیج در آن حضور پیدا کرده است، میدان‌های ملی است. هیچ‌وقت کشور، از مجموعه عظیمی که از بهترین فرزندان کشور و با این خصوصیات تشکیل شده است، بی‌نیاز نیست.» ۱۳۷۶/۹/۵ با این تفسیر کلان، «بسیج این توانایی را خواهد داشت که در اصلی‌ترین عرصه‌های جامعه به‌صورت پُرقدرت ظاهر بشود و اثر بگذارد.» ۱۳۹۴/۹/۴ و این اثرگذاری به‌منصه ظهوررسیده، چرا «که جوانان بسیجی ما در بخش‌های مختلف مشغول تلاش هستند.» ۱۳۸۹/۸/۲

بسیج و تشخیص نیازهای روز

«در میان آحاد عظیم ملتِ ما، کسانی که اگر جان و مال لازم باشد، می‌دهند؛ اگر حضور به تن و جسمشان لازم باشد، آن را حاضر می‌کنند؛ اگر بحث سازندگی باشد، پا وسط میدان می‌گذارند؛ اگر بحث دفاع باشد، در وسط میدان می‌آیند؛ اگر لازم باشد برای هدف‌های کشور، خود را از لحاظ علمی آماده کنند، این کار را می‌کنند؛ هرچه هدف‌های والا از آن‌ها بخواهند، حاضرند آن را تقدیم بکنند؛ آن جمعی که این خصوصیت را دارند، اسمشان بسیج است.» ۱۳۷۹/۷/۲۹ عرصه‌های فعالیت بسیج هم محدود نخواهد بود و «بسیج می‌تواند دستگاه‌های مسئول را، هم در جهت‌دهی، هم در هدف‌گذاری و هم در عمل یاری بدهد.» ۱۳۹۴/۹/۴ ازاین‌رو، «بسیج یک چنین نمونه‌ای است؛ مظهری است از همین حضور مردمی در صحنه و پیوند مردم با یکدیگر؛ به این چشم به بسیج باید نگاه کرد.» ۱۳۹۲/۸/۲۹

بسیج و جهاد خدمت‌رسانی

یکی از عرصه‌های تبلور فرهنگ بسیج در کشور، عرصه خدمت‌رسانی و سازندگی است. «این کارِ اردوهای هجرت و حرکت عظیم بسیج سازندگی یکی از برکاتش خدمت‌رسانی است که میلیونها نفر از این خدمت شما به‌صورت مستقیم بهره‌مند می‌شوند.» ۱۳۸۹/۶/۳۱ خدمت‌رسانی و فعالیت جهادی از عناصری است که در مفهوم و هویت بسیج نهادینه شده است و «معنای بسیج، توأم‌کردن ایمان و عمل است؛ عمل مجاهدانه، نه صرفاً عمل شخصی.» ۱۳۸۹/۸/۲ با همین کار جهادی است که بن‌بست‌ها می‌شکند. «ما جز با کار جهادی و کار انقلابی نخواهیم توانست این کشور را به سامان برسانیم ... این اگر بود، بن‌بست‌ها باز و شکافته می‌شود.» ۱۳۹۶/۲/۱۰

بسیج و خوش درخشیدن در مقابله با کرونا

ایفای نقش جهادی بسیج همراه با شناخت وظیفه و نیازهای روز، عرصه‌های درخشانی از خدمت‌رسانی را در میدان‌های مختلف به تصویر کشیده است که یکی از جلوه‌های زیبا و توصیف‌ناپذیر آن در عرصه مقابله با بیماری منحوس کرونا بود؛ اقداماتی که «حقاً و انصافاً این جوان‌های جهادی کار کردند؛ که این ورود در میدان کرونا فقط یک کار و یک تحرّک جهادی نیست، بلکه نشان‌دهنده‌ آمادگی برای ورود در کارهای پُرخطر است ... اینکه در میدان کرونا وارد بشوند، این پیدا است که آماده هستند برای اینکه به مسائل پُرخطر و میدان‌های پُرخطر هم وارد بشوند.» ۱۴۰۰/۲/۲۱

کار جهادی، عامل پیروزی

«ما هر جایی که به خدا تکیه کردیم، به نیروی مردم تکیه کردیم و حاضر به حرکت جهادی شدیم، پیروز شدیم؛ نگاه کنید شما از اول انقلاب تا حالا، هر جا ما مردم را آوردیم وسط کار، به نام خدا شروع کردیم و حرکتمان حرکت جهادی بود، ما در آنجا پیروز شدیم.» ۱۳۹۲/۱۲/۱۵ با این نگاه به بسیج می توان اقدام جهادی و تفکر بسیجی را راهکار حل مشکلات کشور دانست زیرا «بسیج در همه‌ی عرصه‌ها مظهر مردم‌سالاری دینی و اسلامی است. اگرچنانچه بسیج وارد اقتصاد بشود، اقتصاد میشود مردم‌سالار... در علم، پیشرفتهای گوناگون اجتماعی و سیاست همین‌جور است. در سیاست همین‌جور است؛ مظهر مردم‌سالاری دینی، بسیج است. » ۱۳۹۵/۰۹/۰۳

بر اساس این قابلیت های بی نظیر و دستاوردهای متعدد بسیج است که رهبر انقلاب اسلامی تاکید دارند که «قدرشناس جایگاه خود باشید و بدانید که با همّت بلند و در پرتو خردمندی و درست‌اندیشی و با اعتماد و توکّل به خداوند دانا و توانا، میتوانید در همه‌ی مسائل عمومی کشور و ملت، اثربخش و مشکل‌گشا باشید. این تجربه‌ی چند دهه‌ی ملت ایران است.» ۱۴۰۰/۰۹/۰۳