سرشماری « عمومی کشاورزی در سال ۱۴۰۳ » گامی در راستای آبادانی خردمندانه ایران بر پایه علم و عمل
به گزارش اداره اطلاع رسانی و روابط عمومی آموزش و پرروش استان گیلان، سرشماری کشاورزی، گردآوری اطلاعات فعالیت های مختلف کشاورزی شامل: "پرورش محصولات سالانه نظیر گندم، جو، شلتوک، ذرت و ..."، "پرورش محصولات دائمی نظیر پرتقال، سیب، خرما، انگور و ..."، "پرورش گاو و گوساله، گوسفند و بره، بز و بزغاله، گاومیش و بچه گاومیش و شتر و بچه شتر"، "کشت محصولات گلخانه ای"، "پرورش آبزیان خوراکی شامل ماهیان گرمابی و سردابی و میگو"، "پرورش طیور"، "پرورش کرم ابریشم" و "پرورش زنبور عسل" از بهره برداران کشاورزی است.
بر اساس آخرین سرشماری که در سال ۱۳۹۳ اجرا شده، حدود ۵ میلیون بهره بردار کشاورزی در کشور وجود دارد که ۹۰ درصد از بهره برداری های کشاورزی متعلق به آنها در مناطق روستایی واقع شده است.
در ایران تا کنون ۵ سرشماری در سالهای ۱۳۵۲ ،۱۳۶۷ ،۱۳۷۲ ،۱۳۸۲ با استفاده از ابزار کاغذی و سال ۱۳۹۳ با استفاده از ابزار الکترونیکی "تبلت" اجرا و نتایج آن در سطح معرفی سرشماری عمومی كشاورزی ۱۴۰۳ کوچکترین واحد جغرافیایی ( شهر و آبادی) منتشر شده است.
مقایسه سرشماری های کشاورزی در کشورها نشان می دهد که کشور ایران به لحاظ تعداد سرشماری در منطقه آسیا با پنج سرشماری جزو کشورهای پیشرو است.
سرشماری عمومی کشاورزی اطلاعات مهمی را از فعالیت های کشاورزی کشور در سطح کوچکترین واحد جغرافیایی ارائه می دهد که تنها با اجرای سرشماری قابل حصول است. با توجه به فاصله گرفتن از آخرین سرشماری و تحولات سریع بخش کشاورزی، اجرای سرشماری در سال ۱۴۰۳ ضرورتی اجتناب ناپذیر است. برخی از دلایل دیگری که اجرای سرشماری در سال جاری را دو چندان می کند، به قرار زیر است:
مطابق ماده ۳ قانون مرکز آمار ایران و ماده ۱۰ قانون احکام دائمی برنامه توسعه کشور (بهمن ۱۳۹۵ )به منظور حفظ سری زمانی آمارهای بخش کشاورزی و بهنگام سازی بهره برداران کشاورزی، سرشماری یاد شده باید در پاییز سال ۱۴۰۳ اجرا شود.
مطابق توصیه سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (FAO) سرشماری کشاورزی می بایست در بازه های زمانی حداکثر ده ساله انجام شود. در برخی از کشورها مانند آمریکا، ژاپن، چین و کانادا، سرشماری کشاورزی هر ۵ سال یکبار انجام می شود.
سرشماری عمومی کشاورزی به عنوان دومین طرح آماری بزرگ کشور و مهمترین فعالیت آماری بخش کشاورزی است.
اطلاعات حاصل از این سرشماری، تأمین کننده نیازهای چارچوبی و آمار پایه این بخش در سطح کوچکترین واحد جغرافیایی مورد نیاز مرکز آمار ایران، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان های متولی تنظیم بازار، برنامه ریزان، پژوهشگران و ... می باشد.
برای برنامه ریزی صحیح در بخش کشاورزی، نیاز به اطلاعات دقیق و بهنگام در سطح آبادی ها و شهرها است که فقط از پروژه سرشماری به دست خواهد آمد.
طرح های آمارگیری نمونه ای کشاورزی به ویژه طرح های خانواری و مقیاس بزرگ مانند آمارگیری های باغداری، زراعت، دامداری و طرح های ویژه حساب های اقتصادی (داده / ستانده) با استفاده از چارچوب سرشماری اجرا می شود. نتایج طرح های یادشده نشان می دهد تغییرات چارچوب سرشماری عمومی کشاورزی در سال ۱۳۹۳ موجب افزایش خطای نمونه ای در طرح های مذکور در سالهای اخیر شده است.
اجرای نامنظم سرشماری موجب به هم خوردن مجموعه زمانی مطالعات خواهد شد و پیش بینی های مبتنی بر بازه زمانی را با خطا مواجه خواهد نمود.
■ تهیه چارچوب آماری برای آمارگیری های نمونه ای
■ تولید اطلاعات ساختاری در سطوح جغرافیایی کوچک با قابلیت ارائه در طبقه بندی های چند بُعدی
■ فراهم کردن سرجمع ها و اطلاعات کلی برای سنجش برآوردهای آماری بین سرشماری ها
از اهدافی است که آمارگیران مسؤولانه با رعایت منشور اخلاقی و وجدان کاری در پی جمع آوری آن در سراسر کشور باشند.
« به یاد داشته باشیم که آمار و اطلاعات بر پایه دیتاها با ضریب بالای راستی آزمایی نقش بسیار مهمی برای برنامه ریزی، سیاستگذاری، تامین و تدارک امکانات و الزامات مورد نیاز اجرایی نمودن پروژه ها، پیشبینی اعتبارت مورد نیاز، تخصیص منابع، دورنمای توسعه منابع انسانی داشته و گام راهبردی و اساسی برای رسیدن به رفاه و آبادانی خردمندانه کشور دارد که در سرشماری عمومی کشاورزی در اول آبان ۱۴۰۳ که در برخی استانها ، تاریخ شروع آمارگیری شناور است به طور دقیق از کانال تحکیم " امنیت غذایی و تغذیه ای " بر پایه علم و عمل می گذرد ... .»
علیرضا کیهان پور
منبع